ডিজিটেল ডেস্ক, ৯ নৱেম্বৰ: চৰকাৰী চাকৰি আৰু শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত সংৰক্ষণ বৃদ্ধিৰ বাবে বিহাৰ বিধানসভাই বিধেয়ক গৃহীত কৰিছে। বৃহস্পতিবাৰে মুখ্যমন্ত্ৰী নীতিশ কুমাৰৰ নেতৃত্বত ‘মহাগঠবন্ধন’ বিধেয়ক উত্থাপন হোৱাৰ পিছত সৰ্বসন্মতিক্ৰমে গৃহীত হয়। সেই বিধেয়কত জাতিভিত্তিক সংৰক্ষণ ৫০ শতাংশৰ পৰা ৬৫ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰা হৈছে। ইয়াৰ লগতে আৰ্থিকভাৱে পিছপৰাসকলৰ বাবেও ১০ শতাংশ পৃথক সংৰক্ষণৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছে।
মঙলবাৰে বিহাৰ বিধানসভাত জাতি জৰীপৰ দ্বিতীয়টো প্ৰতিবেদন দাখিল কৰাৰ পিছতে ৰাজ্যৰ কেবিনেট বৈঠকত সংৰক্ষণ বৃদ্ধিৰ বাবে বিধেয়ক উত্থাপন কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হয়। বিধানসভাৰ অধিৱেশনত এই সিদ্ধান্তৰ কথা ঘোষণা কৰি মুখ্যমন্ত্ৰী নীতিশে কয় যে আমাৰ চৰকাৰে পিছপৰাসকলক অধিকাৰ দিবলৈ দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ।
নীতিশ চৰকাৰৰ বিধেয়ক অনুসৰি বিহাৰত পিছপৰা শ্ৰেণী আৰু অতি পিছপৰা শ্ৰেণীৰ বাবে সংৰক্ষণ ২৭ শতাংশৰ পৰা ৪৩ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ। ইয়াৰ উপৰিও অনুসূচিত জাতি (SC)ৰ বাবে সংৰক্ষণ ১৫ শতাংশৰ পৰা ২০ শতাংশলৈ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰস্তাৱ আছে। কিন্তু কেন্দ্রীয় চৰকাৰৰ প্রতিষ্ঠানত অনুসূচিত জাতিৰ বাবে ৭ শতাংশ সংৰক্ষণ থকাৰ পাছতো বিহাৰত জেডিইউ-আৰজেডি-কংগ্রেছ-বাওঁপন্থী মিত্রজোঁটৰ চৰকাৰে ২ শতাংশলৈ সীমাবদ্ধ ৰাখিব বিচাৰিছে৷
যদিও ২৭ শতাংশ আসন অ’বিচি আৰু ইবিচিৰ বাবে সংৰক্ষিত, বিহাৰৰ জনসংখ্যাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ শতকৰা হাৰ অধিক। ইয়াৰ পূৰ্বে আশা কৰা হৈছিল যে প্ৰকৃত সংখ্যা ৰাজহুৱা হ’লে অ’বিচি কোটাত অধিক সংৰক্ষণৰ দাবী উত্থাপন হ’ব। কাৰ্যক্ষেত্ৰত ২ অক্টোবৰত জাতি জৰীপৰ প্ৰথমটো প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ পোৱাৰ পিছত এনে হৈছে। জাতি সমীক্ষাৰ বিৰোধীসকলে অভিযোগ কৰে যে ইয়াৰ দ্বাৰা তথাকথিত উচ্চ জাতি বা সাধাৰণ শ্ৰেণী (অসংৰক্ষিত)ক লক্ষ্য কৰি লোৱা হ’ব। এই ভোট বেংকৰ ৰাজনীতিৰ ফলত ‘প্ৰতিভা’ বঞ্চিত হ’ব বুলি দাবী কৰে। দৰাচলতে ৰাজনৈতিক পৰ্যবেক্ষকৰ এটা অংশই বিশ্বাস কৰে যে কংগ্ৰেছ নেতা ৰাহুল গান্ধীয়ে পাঁচখন ৰাজ্যৰ নিৰ্বাচনৰ প্ৰচাৰৰ সময়ত কংগ্ৰেছ নেতা ৰাহুল গান্ধীয়ে ‘জিতনি আবাদি, উতনা হক’ (জনতাৰ সংখ্যা, তেওঁলোকৰ সংৰক্ষণৰ অধিকাৰ যিমানেই বেছি) শ্লোগান ব্যৱহাৰ কৰিছিল ভোট-ৰাজনীতিৰ টেবুল।
উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ পৰা অনুমতি লাভ কৰাৰ পিছত মঙলবাৰে বিহাৰ বিধানসভাত জাতি জৰীপৰ দ্বিতীয়টো প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰে নীতিশ চৰকাৰে। প্ৰতিবেদনত বিহাৰৰ বাসিন্দাসকলৰ জাতিভিত্তিক অৰ্থনৈতিক অৱস্থাৰ তুলনামূলক পৰিসংখ্যা দাঙি ধৰা হৈছে। ইয়াত কোৱা হৈছে যে ৰাজ্যখনৰ ৩৩ শতাংশ পিছপৰা (OBC) আৰু অতি পিছপৰা (EBC) অৰ্থনৈতিক অৱস্থা দৰিদ্ৰ সীমাৰেখাৰ তলত। আনহাতে অনুসূচিত জাতি (SC) সমূহে ৪২ শতাংশতকৈ অধিক দৰিদ্ৰ লোকৰ গঠন কৰে।
বিহাৰৰ তথাকথিত উচ্চ জাতি অৰ্থাৎ অসংৰক্ষিত (সাধাৰণ) শ্ৰেণীৰ আৰ্থিক অৱস্থাও সেই প্ৰতিবেদনত আহি পৰিছে। খবৰ অনুসৰি দৰিদ্ৰ সীমাৰেখাৰ তলত বাস কৰা লোকৰ সংখ্যা ‘সাধাৰণ কাষ্ট’ৰ প্ৰায় ২৬ শতাংশ। চাৰিজনীয়া পৰিয়াল এটাৰ মাহিলী আয় যদি ৬০০০ টকাতকৈ কম হয়, তেন্তে সেই পৰিয়ালটোক প্ৰতিবেদনত ‘দুখীয়া’ বুলি চিনাক্ত কৰা হৈছে। বিহাৰ চৰকাৰে ২ অক্টোবৰত জাতিভিত্তিক সমীক্ষাৰ প্রথম প্রতিবেদন প্রকাশ কৰে৷ ইয়াৰ পিছত উচ্চতম ন্যায়ালয়ত পৰৱৰ্তী প্ৰতিবেদন প্ৰকাশৰ ওপৰত স্থগিতাদেশ বিচাৰি আবেদন দাখিল কৰা হয় যদিও উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ৬ অক্টোবৰত নাকচ কৰে।
দৰাচলতে ২০২২ চনৰ নৱেম্বৰ মাহত বিহাৰৰ মুখ্যমন্ত্ৰী নীতিশে আৰ্থিকভাৱে পিছপৰা লোকৰ বাবে চৰকাৰী চাকৰি আৰু শিক্ষানুষ্ঠানত ১০ শতাংশ আসন সংৰক্ষণৰ বাবে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে মুখৰ মাত দিয়াৰ পিছতহে সমগ্ৰ দেশতে জাতিভিত্তিক লোকপিয়লৰ দাবী উত্থাপন কৰিছিল। বিহাৰত ‘মহাগঠবন্ধন’ চৰকাৰে শীঘ্ৰে জাতি জনগণনা আৰম্ভ কৰিলে। ৬ জুনত নীতিশ চৰকাৰে জাতি লোকপিয়ল সন্দৰ্ভত এক অধিসূচনা জাৰি কৰিছিল। ইয়াৰ পিছতে বিহাৰ চৰকাৰৰ এই পদক্ষেপক প্ৰত্যাহ্বান জনাই পাটনা উচ্চ ন্যায়ালয়ত গোচৰ ৰুজু হয়।
বিহাৰত ৭ জানুৱাৰীৰ পৰা ২১ জানুৱাৰীলৈ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ জাতি লোকপিয়ল অনুষ্ঠিত হৈছিল। ১৫ এপ্ৰিলৰ পৰা আৰম্ভ হোৱা দ্বিতীয় পৰ্যায় ১৫ মে’লৈকে চলিব লাগিছিল কিন্তু তাৰ পূৰ্বে ৪ মে’ত পাটনা উচ্চ ন্যায়ালয়ে স্থগিতাদেশৰ নিৰ্দেশ দিছিল। কিন্তু মুখ্য ন্যায়াধীশ কে বিনোদ চন্দ্ৰন আৰু ন্যায়াধীশ পাৰ্থসাৰথিৰ বিচাৰপীঠে ১ আগষ্টত জাতি পৰীক্ষাৰ বিৰুদ্ধে পাটনা উচ্চ ন্যায়ালয়ত দাখিল কৰা জনস্বাৰ্থৰ গোচৰ খাৰিজ কৰে। ইয়াৰ পিছত দ্বিতীয় পৰ্যায়ৰ জাতি লোকপিয়ল আৰম্ভ হয়। ইয়াৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ প্ৰতিবেদন ২ অক্টোবৰত প্ৰকাশ পাইছিল।
প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে বিহাৰত মুঠ অ’বিচি জনসংখ্যা ৬৩ শতাংশ। ইয়াৰে ৩৬ শতাংশ অতি পিছপৰা (EBC) আৰু ২৭ শতাংশতকৈ অলপ বেছি সাধাৰণ পিছপৰা গোটৰ। ইয়াৰ বাহিৰেও বিহাৰত প্ৰায় সাড়ে ১৯ শতাংশ অনুসূচিত জাতি আৰু ১.৬৮ শতাংশ অনুসূচিত জনজাতি আছে বুলি প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে। সংৰক্ষিত (সাধাৰণ) শ্ৰেণীৰ জনসংখ্যা সাড়ে ১৫ শতাংশতকৈ অলপ বেছি। ৰাজনৈতিক পৰ্যবেক্ষকৰ এটা অংশই মতামত প্ৰকাশ কৰে যে এই বিষয়টো লোকসভা নিৰ্বাচনত বিহাৰৰ মহাগঠবন্ধনৰ অন্যতম প্ৰচাৰ বিষয় হৈ পৰিব পাৰে।
